Sürekli şikayet ettiğiniz yorgunluğa karşı işte bir savaş yolu: Meyve ve sebzeleri mümkün olduğunca kabuğuyla yiyin. Bu, vücudun kendini yenilemesine yardımcı olur..
Anadolu Sağlık Merkezi'nden Beslenme ve Diyet Uzmanı Çağatay Demir, yorgunluğu önlemek için beslenmede dikkat edilmesi gerekenlerle ilgili okurlardan gelen soruları yanıtladı:
* 4 Yüksek kilonun yorgunluğa etkisi var mı?
Tabii ki kilolu kişiler daha çok yorulur. Örneğin 50 kilo bir kadınla 80 kilo bir kadının 1 kilometrelik yürüyüşte harcadığı enerji aynı değildir. Kilolu insanlar daha çok kalori harcarlar ve dolayısıyla kendilerini daha yorgun hissederler. Kilolu insanların vücudundaki yağ oranı yüksek olduğu için zaten bu bir sıkıntıdır. Metabolizmaya ve vücuda bir yüktür bu.
B VİTAMİNİ KULLANIN
* Yorgunluk hissetmemek için ne tür vitaminler almak gerekir?
Öncelikle kişi neden yorgun, onun tespit edilmesi gerekiyor. B grubu vitaminler enerji üretimi konusunda çok yardımcı olur. Dolayısıyla B kompleks vitamin kullanılabilir. Ama bu da iştah açar ve dolayısıyla kilo yapar. Eğer hastada anemi varsa daha çok demir, B6, B12 ve folik asit kullanımını düşünmemiz gerekir.
* Enerji vermesi için yenilen karbonhidratlar kilo yapar mı?
Sonuçta vücuda aldığımız ve harcamadığımız her şey kilo yapar. İnsanların aldığı enerji ve bir de harcadığı enerji vardır. Eğer aldığınız enerji, harcadığınızdan fazlaysa kilo alırsınız. Bu karbohidrat, yağ ya da protein de olsa aynıdır. Dolayısıyla enerji versin diye bol bol karbonhidrat yemek de büyük hata olur. Ne kadar alınması gerektiği de kişiden kişiye değişir. Mesela masa başında çalışan ortalama 30 yaşlarında bir kadının maksimum alması gereken kalori 1.500 civarındadır. Tabii bu kişinin kilosuna, yaşına ve aktivitesine göre değişir. Yani 1.500'den başlayıp 1.800'e kadar gidebilir.
* Zayıflamak için yapılan diyet yorgunluğa neden olur mu?
Kesinlikle olur. Özellikle de bilinçsiz yapılan diyetler. Düşük kalori, yetersiz vitamin, yetersiz sıvı alan kişiler kendini yorgun hisseder. Özellikle düşük kalorili yapılan diyetlerde çok sıklıkla demir eksikliği anemisi görüyoruz. Şok diyet yapan insanlar çok yorulurlar, ki bu aslında vücudun bir sinyalidir, 'yaptığın diyet hatalı' demektir.
* Düzenli kahvaltı yapmak yorgunluğu engeller mi ?
Tabii ki engeller. Sonuçta kişi gece yataktayken, kendisi uyusa da vücudu uyumaz, çalışmaya devam eder. Dolayısıyla vücut sabaha kadar bir enerji harcar. Sabah siz uyandığınızda vücut da aç uyanmış olur. Eğer siz vücudu aç bırakıp doğrudan işe başlarsanız bu kendinizi günün sonuna kadar yorgun hissetmenize neden olur. Bu nedenle sabah kahvaltısı çok önemli. Sabah kahvaltısında reçel, bal gibi besinlerden ziyade tam buğday ekmeği, söğüş sebze, bir dilim peynir, belki yumurta da yenmeli. Taze sıkılmış meyve suyu ya da açık çay içilmeli.
CİPS TETİKLER
* Gofret, cips türündeki gıdalar yorgunluğu etkiler mi?
Gofret içinde basit şeker bulundurduğu için kan şekerini hızlıca yükseltip hızlıca düşürebilir. Dolayısıyla çok tavsiye etmeyiz. Ayrıca kilo da yapar. Cipsler de çok yüksek oranda yağ içerir. Yağlı besinlerin enerji verici özelliği olsa da, tavsiye ettiğimiz bir yiyecek türü değildir. Dolayısıyla bunlar da yorgunluğu tetikliyor diyebiliriz.
* Sebze ağırlıklı beslenmenin yorgunluğu hissetmemede faydası var mıdır?
Sebzelerin içinde karbonhidrat vardır ancak çok yüksek değildir. Yani sebzeler için direkt olarak enerji verir diyemeyiz. Ama sebzenin yapısındaki birçok vitamin ve mineral gerçekten bizim sağlıklı beslenmemize yardım ettiği için daha zinde bir yaşam sürmemize yardımcı olur.
* Yorgunluğu azaltmak için haftada kaç kez balık tüketmeliyiz?
Balığın yorgunluğu azaltmada hiçbir etkisi bulunmaz. Ama sağlıklı yaşam için haftada en az iki gün balık yenmesini öneririz.
* Çikolata enerji verir mi?
Hemen kana karıştığı için kısa süreli bir enerji verir. Uzun vadede bir faydası olmaz.
* Akşam yenilen yemek, uykuyu ne kadar etkiler?
Çok etkiler! Akşamları çok yağlı, sindirimi zor yiyecekler yersek uykuda gerçekten çok ciddi sorunlar yaşayabiliriz. O nedenle akşamları daha çok sebze ağırlıklı beslenilmeli ve sebzenin yanında yoğurt, cacık veya ayran tüketilmeli. Bunları bulgur pilavı ya da bakliyatlarla destekleyebiliriz. Ama akşamları yağlı et ya da kızartma kesinlikle tüketmemeliyiz. Çünkü onların hazmı zordur. Bu, yataktan yorgun kalkmanıza neden olabilir.
AKŞAMLARI SAATE BAK
* Akşamları yenilen saat de önemli değil mi?
Yemek saati uyku açısından önemlidir. Yatmadan iki saat önce yemek yemeyi kesmek gerekir. Örneğin saat 24.00'te yatan bir kişi, saat 20.00'de yemek yiyip 22.00'de de meyve yiyebilir. Böylece akşam uyurken vücudunuz daha iyi yapılanır.
* Aşırı yorgunken hangi meyveleri tüketmek gerekir?
Aşırı yorgunken muz, üzüm, incir gibi kana daha çabuk karışacak meyveleri yiyebilirsiniz. Bunlar hemen kana karışır ve kandaki şeker seviyesini yükseltir. Ancak kan şekerinizin daha uzun süre, yüksek seviyede kalmasını istiyorsanız, meyve ve sebzeleri kabuğuyla tüketmek gerekir. Elma, üzüm, incir gibi meyveleri kabuklu yiyerek yorgunluğa karşı etkili bir önlem alabilirsiniz. Kabuklarda bulunan vitamin vücudun kendini yenilemesine yardımcı olur.
