Kişilik Bozuklukları
Kişilik bozukluğu, belli bir kültürdeki ortalama bir insanın algılama, düşünme, hissetme ve özellikle başkaları ile ilişki kurma biçiminden kalıcı, aşırı ya da önemli sapmalar gösterilmesidir. Kişilik bozuklukları klinik psikiyaristin en çok zorlandığı bozukluklardır. Tedaviye genellikle oldukça dirençli olan kişilik bozuklukları yanlızca kişiye değil çevresindekilere de bunaltılı anlar yaşatır. Diğer psikiyatrik bozukluklar ile birlikte bulunduğunda tedaviyi güçleştirir.
Kişilik bozukluklarının var olduğu konusunda hemen hiç bir şüphe olmamasına karşın, kişilik bozukluklarının sınıflandırılması konusu netlikten uzaktır. Normal ile kişilik bozukluğu arasındaki sınırın net olmadığı kadar, çeşitli kişilik bozukluklarının birbirinden ayrımı da net değildir. Kişilik bozukluklarının DSM tanıları içinde klinik geçerliliği en düşük tanı kategorileridir. Yani, değişik psikiyatristlerin aynı hastaya birbirinden farklı kişilik bozukluğu tanıları koyma olasılıkları yüksektir. Hatta, DSM-IV’de henüz üzerinde daha az fikir birliği olan “Depresif Kişilik Bozukluğu” ve “Pasif Agresif Kişilik Bozukluğu” tanı kriterleri sonraki çalışmalarda kullanılmak ve geliştirilmek üzere tanımlanmıştır.
DSM’de kişilik bozukluğu sınıflandırılırken politetik bir yaklaşımla kriterler sunulur: Belli bir kişilik bozukluğunda bulunabilecek semptom ve bulgular belirtildikten sonra belli sayıda kriteri karşılayan kişiye tanı konulur. Örneğin borderline (sınırda) kişilik bozukluğu tanısı konulabilmesi için sıralanan 9 kriterden herhangi 5 tanesinin (veya daha fazlasının) bulunması tanının konulması için yeterlidir. Kesim noktası (niçin 9 kriterin 4’ü değil de 5’i tanı konulmak için yeterli kabul edilir?) ve her bir kriterin eşit ölçüde önemli kabul edilmesi politetik yaklaşımın problemli yanlarıdır.
DSM-IV’de kişilik bozuklukları aralarındaki benzerlikler nedeniyle üç kümede tanımlanır:
Kümesi kişilik bozuklukları: Paranoid, Şizoid, Şizotipal kişilik bozuklukları
Kümesi kişilik bozuklukları: Antisosyal, Borderline (Sınırda), Histironik ve Narsisistik kişilik bozuklukları
Kümesi kişilik bozuklukları: Kaçıngan, Bağımlı ve Obsesif Kompulsif kişilik bozuklukları
